1. นขสิขสุตฺตํ

[1121] อถ โข ภควา ปริตฺตํ นขสิขายํ ปํสุํ อาโรเปตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, กตมํ นุ โข พหุตรํ – โย วายํ มยา ปริตฺโต นขสิขายํ ปํสุ อาโรปิโต, อยํ วา มหาปถวี’’ติ? ‘‘เอตเทว, ภนฺเต, พหุตรํ ยทิทํ – มหาปถวี; อปฺปมตฺตกายํ ภควตา ปริตฺโต นขสิขายํ ปํสุ อาโรปิโตฯ สงฺขมฺปิ น อุเปติ, อุปนิธมฺปิ น อุเปติ, กลภาคมฺปิ น อุเปติ มหาปถวิํ อุปนิธาย ภควตา ปริตฺโต นขสิขายํ ปํสุ อาโรปิโต’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อริยสาวกสฺส ทิฏฺฐิสมฺปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส อภิสเมตาวิโน เอตเทว พหุตรํ ทุกฺขํ ยทิทํ ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ; อปฺปมตฺตกํ อวสิฏฺฐํฯ สงฺขมฺปิ น อุเปติ, อุปนิธมฺปิ น อุเปติ, กลภาคมฺปิ น อุเปติ ปุริมํ ทุกฺขกฺขนฺธํ ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ อุปนิธาย ยทิทํ สตฺตกฺขตฺตุปรมตา; โย ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ ยถาภูตํ ปชานาติ…เป.… ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ ยถาภูตํ ปชานาติ’’ฯ

‘‘ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ โยโค กรณีโย…เป.… ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ โยโค กรณีโย’’ติฯ ปฐมํฯ

2. โปกฺขรณีสุตฺตํ

[1122] ‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, โปกฺขรณี ปญฺญาสโยชนานิ อายาเมน, ปญฺญาสโยชนานิ วิตฺถาเรน, ปญฺญาสโยชนานิ อุพฺเพเธน, ปุณฺณา อุทกสฺส สมติตฺติกา กากเปยฺยาฯ ตโต ปุริโส กุสคฺเคน อุทกํ อุทฺธเรยฺยฯ ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, กตมํ นุ โข พหุตรํ – ยํ วา กุสคฺเคน อุพฺภตํ, ยํ วา โปกฺขรณิยา อุทก’’นฺติ? ‘‘เอตเทว, ภนฺเต, พหุตรํ, ยทิทํ – โปกฺขรณิยา อุทกํ; อปฺปมตฺตกํ กุสคฺเคน อุทกํ อุพฺภตํฯ สงฺขมฺปิ น อุเปติ, อุปนิธมฺปิ น อุเปติ, กลภาคมฺปิ น อุเปติ โปกฺขรณิยา อุทกํ อุปนิธาย กุสคฺเคน อุทกํ อุพฺภต’’นฺติฯ ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อริยสาวกสฺส…เป.… โยโค กรณีโย’’ติฯ ทุติยํฯ

3. ปฐมสํเภชฺชสุตฺตํ

[1123] ‘‘เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, ยตฺถิมา มหานทิโย สํสนฺทนฺติ สเมนฺติ, เสยฺยถิทํ – คงฺคา, ยมุนา, อจิรวตี, สรภู, มหี, ตโต ปุริโส ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ อุทฺธเรยฺยฯ ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว กตมํ นุ โข พหุตรํ – ยานิ ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ อุพฺภตานิ, ยํ วา สํเภชฺชอุทก’’นฺติ? ‘‘เอตเทว, ภนฺเต, พหุตรํ, ยทิทํ – สํเภชฺชอุทกํ; อปฺปมตฺตกานิ ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ อุพฺภตานิฯ สงฺขมฺปิ น อุเปนฺติ , อุปนิธมฺปิ น อุเปนฺติ, กลภาคมฺปิ น อุเปนฺติ สํเภชฺชอุทกํ อุปนิธาย ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ อุพฺภตานี’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อริยสาวกสฺส…เป.… โยโค กรณีโย’’ติฯ ตติยํฯ

4. ทุติยสํเภชฺชสุตฺตํ

[1124] ‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, ยตฺถิมา มหานทิโย สํสนฺทนฺติ สเมนฺติ, เสยฺยถิทํ – คงฺคา, ยมุนา, อจิรวตี, สรภู, มหี, ตํ อุทกํ ปริกฺขยํ ปริยาทานํ คจฺเฉยฺย, ฐเปตฺวา ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ ฯ ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, กตมํ นุ โข พหุตรํ – ยํ วา สํเภชฺชอุทกํ ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ, ยานิ ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ อวสิฏฺฐานี’’ติ? ‘‘เอตเทว, ภนฺเต, พหุตรํ สํเภชฺชอุทกํ ยทิทํ ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ; อปฺปมตฺตกานิ ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ อวสิฏฺฐานิฯ สงฺขมฺปิ น อุเปนฺติ, อุปนิธมฺปิ น อุเปนฺติ, กลภาคมฺปิ น อุเปนฺติ สํเภชฺชอุทกํ ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ อุปนิธาย ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ อวสิฏฺฐานี’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อริยสาวกสฺส…เป.… โยโค กรณีโย’’ติฯ จตุตฺถํฯ

5. ปฐมมหาปถวีสุตฺตํ

[1125] ‘‘เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, ปุริโส มหาปถวิยา สตฺต โกลฏฺฐิมตฺติโย คุฬิกา อุปนิกฺขิเปยฺยฯ ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, กตมํ นุ โข พหุตรํ – ยา วา สตฺต โกลฏฺฐิมตฺติโย คุฬิกา อุปนิกฺขิตฺตา, อยํ วา มหาปถวี’’ติ? ‘‘เอตเทว, ภนฺเต, พหุตรํ, ยทิทํ – มหาปถวี; อปฺปมตฺติกา สตฺต โกลฏฺฐิมตฺติโย คุฬิกา อุปนิกฺขิตฺตาฯ สงฺขมฺปิ น อุเปนฺติ, อุปนิธมฺปิ น อุเปนฺติ, กลภาคมฺปิ น อุเปนฺติ มหาปถวิํ อุปนิธาย สตฺต โกลฏฺฐิมตฺติโย คุฬิกา อุปนิกฺขิตฺตา’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อริยสาวกสฺส…เป.… โยโค กรณีโย’’ติฯ ปญฺจมํฯ

6. ทุติยมหาปถวีสุตฺตํ

[1126] ‘‘เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, มหาปถวี ปริกฺขยํ ปริยาทานํ คจฺเฉยฺย ฐเปตฺวา สตฺต โกลฏฺฐิมตฺติโย คุฬิกาฯ ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, กตมํ นุ โข พหุตรํ – ยํ วา มหาปถวิยา ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ , ยา วา สตฺต โกลฏฺฐิมตฺติโย คุฬิกา อวสิฏฺฐา’’ติ? ‘‘เอตเทว, ภนฺเต, พหุตรํ มหาปถวิยา ยทิทํ ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ; อปฺปมตฺติกา สตฺต โกลฏฺฐิมตฺติโย คุฬิกา อวสิฏฺฐาฯ สงฺขมฺปิ น อุเปนฺติ, อุปนิธมฺปิ น อุเปนฺติ, กลภาคมฺปิ น อุเปนฺติ มหาปถวิยา ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ อุปนิธาย สตฺต โกลฏฺฐิมตฺติโย คุฬิกา อวสิฏฺฐา’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อริยสาวกสฺส…เป.… โยโค กรณีโย’’ติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. ปฐมมหาสมุทฺทสุตฺตํ

[1127] ‘‘เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, ปุริโส มหาสมุทฺทโต ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ อุทฺธเรยฺยฯ ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, กตมํ นุ โข พหุตรํ – ยานิ ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ อุพฺภตานิ, ยํ วา มหาสมุทฺเท อุทก’’นฺติ? ‘‘เอตเทว, ภนฺเต, พหุตรํ, ยทิทํ – มหาสมุทฺเท อุทกํ; อปฺปมตฺตกานิ ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ อุพฺภตานิฯ สงฺขมฺปิ น อุเปนฺติ, อุปนิธมฺปิ น อุเปนฺติ, กลภาคมฺปิ น อุเปนฺติ มหาสมุทฺเท อุทกํ อุปนิธาย ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ อุพฺภตานี’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อริยสาวกสฺส…เป.… โยโค กรณีโย’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. ทุติยมหาสมุทฺทสุตฺตํ

[1128] ‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, มหาสมุทฺเท อุทกํ ปริกฺขยํ [มหาสมุทฺโท ปริกฺขยํ (สี. สฺยา. กํ.) สํ. นิ. 2.81] ปริยาทานํ คจฺเฉยฺย ฐเปตฺวา ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิฯ ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, กตมํ นุ โข พหุตรํ – ยํ วา มหาสมุทฺเท อุทกํ ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ, ยานิ ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ อวสิฏฺฐานี’’ติ? ‘‘เอตเทว, ภนฺเต, พหุตรํ มหาสมุทฺเท อุทกํ ยทิทํ ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ; อปฺปมตฺตกานิ ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ อวสิฏฺฐานิฯ สงฺขมฺปิ น อุเปนฺติ, อุปนิธมฺปิ น อุเปนฺติ, กลภาคมฺปิ น อุเปนฺติ มหาสมุทฺเท อุทกํ ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ อุปนิธาย ทฺเว วา ตีณิ วา อุทกผุสิตานิ อวสิฏฺฐานี’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อริยสาวกสฺส…เป.… โยโค กรณีโย’’ติฯ อฏฺฐมํฯ

9. ปฐมปพฺพตูปมสุตฺตํ

[1129] ‘‘เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, ปุริโส หิมวโต ปพฺพตราชสฺส สตฺต สาสปมตฺติโย ปาสาณสกฺขรา อุปนิกฺขิเปยฺยฯ ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, กตมํ นุ โข พหุตรํ – ยา วา สตฺต สาสปมตฺติโย ปาสาณสกฺขรา อุปนิกฺขิตฺตา, อยํ วา หิมวา ปพฺพตราชา’’ติ? ‘‘เอตเทว, ภนฺเต, พหุตรํ, ยทิทํ – หิมวา ปพฺพตราชา; อปฺปมตฺติกา สตฺต สาสปมตฺติโย ปาสาณสกฺขรา อุปนิกฺขิตฺตาฯ สงฺขมฺปิ น อุเปนฺติ, อุปนิธมฺปิ น อุเปนฺติ, กลภาคมฺปิ น อุเปนฺติ หิมวนฺตํ ปพฺพตราชานํ อุปนิธาย สตฺต สาสปมตฺติโย ปาสาณสกฺขรา อุปนิกฺขิตฺตา’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อริยสาวกสฺส…เป.… โยโค กรณีโย’’ติฯ นวมํฯ

10. ทุติยปพฺพตูปมสุตฺตํ

[1130] ‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, หิมวา ปพฺพตราชา ปริกฺขยํ ปริยาทานํ คจฺเฉยฺย, ฐเปตฺวา สตฺต สาสปมตฺติโย ปาสาณสกฺขราฯ ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, กตมํ นุ โข พหุตรํ – ยํ วา หิมวโต ปพฺพตราชสฺส ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ, ยา วา สตฺต สาสปมตฺติโย ปาสาณสกฺขรา อวสิฏฺฐา’’ติ? ‘‘เอตเทว, ภนฺเต, พหุตรํ หิมวโต ปพฺพตราชสฺส ยทิทํ ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ; อปฺปมตฺติกา สตฺต สาสปมตฺติโย ปาสาณสกฺขรา อวสิฏฺฐาฯ สงฺขมฺปิ น อุเปนฺติ, อุปนิธมฺปิ น อุเปนฺติ, กลภาคมฺปิ น อุเปนฺติ หิมวโต ปพฺพตราชสฺส ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ อุปนิธาย สตฺต สาสปมตฺติโย ปาสาณสกฺขรา อวสิฏฺฐา’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อริยสาวกสฺส ทิฏฺฐิสมฺปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส อภิสเมตาวิโน เอตเทว พหุตรํ ทุกฺขํ ยทิทํ ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ; อปฺปมตฺตกํ อวสิฏฺฐํฯ สงฺขมฺปิ น อุเปติ, อุปนิธมฺปิ น อุเปติ, กลภาคมฺปิ น อุเปติ ปุริมํ ทุกฺขกฺขนฺธํ ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ อุปนิธาย ยทิทํ สตฺตกฺขตฺตุปรมตา; โย ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ ยถาภูตํ ปชานาติ…เป.… ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ ยถาภูตํ ปชานาติ’’ฯ

‘‘ตสฺมาติห , ภิกฺขเว, ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ โยโค กรณีโย…เป.… ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ โยโค กรณีโย’’ติฯ ทสมํฯ

อภิสมยวคฺโค ฉฏฺโฐฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

นขสิขา โปกฺขรณี, สํเภชฺช อปเร ทุเว;

ปถวี ทฺเว สมุทฺทา ทฺเว, ทฺเวมา จ ปพฺพตูปมาติฯ

7. ปฐมอามกธญฺญเปยฺยาลวคฺโค

1. อญฺญตฺรสุตฺตํ

[1131] อถ โข ภควา ปริตฺตํ นขสิขายํ ปํสุํ อาโรเปตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, กตมํ นุ โข พหุตรํ – โย วายํ มยา ปริตฺโต นขสิขายํ ปํสุ อาโรปิโต, อยํ วา มหาปถวี’’ติ? ‘‘เอตเทว , ภนฺเต, พหุตรํ, ยทิทํ – มหาปถวี; อปฺปมตฺตกายํ ภควตา ปริตฺโต นขสิขายํ ปํสุ อาโรปิโตฯ สงฺขมฺปิ น อุเปติ, อุปนิธมฺปิ น อุเปติ, กลภาคมฺปิ น อุเปติ มหาปถวิํ อุปนิธาย ภควตา ปริตฺโต นขสิขายํ ปํสุ อาโรปิโต’’ติฯ

‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตกา เต สตฺตา เย มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย อญฺญตฺร มนุสฺเสหิ [มนุสฺเสสุ (ปี. ก.)] ปจฺจาชายนฺติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? อทิฏฺฐตฺตา, ภิกฺขเว, จตุนฺนํ อริยสจฺจานํฯ กตเมสํ จตุนฺนํ? ทุกฺขสฺส อริยสจฺจสฺส…เป.… ทุกฺขนิโรธคามินิยา ปฏิปทาย อริยสจฺจสฺส’’ฯ

‘‘ตสฺมาติห , ภิกฺขเว, ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ โยโค กรณีโย…เป.… ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ โยโค กรณีโย’’ติฯ ปฐมํฯ

2. ปจฺจนฺตสุตฺตํ

[1132] อถ โข ภควา ปริตฺตํ นขสิขายํ ปํสุํ อาโรเปตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, กตมํ นุ โข พหุตรํ – โย วายํ มยา ปริตฺโต นขสิขายํ ปํสุ อาโรปิโต, อยํ วา มหาปถวี’’ติ? ‘‘เอตเทว, ภนฺเต, พหุตรํ, ยทิทํ – มหาปถวี; อปฺปมตฺตกายํ ภควตา ปริตฺโต นขสิขายํ ปํสุ อาโรปิโตฯ สงฺขมฺปิ น อุเปติ, อุปนิธมฺปิ น อุเปติ, กลภาคมฺปิ น อุเปติ มหาปถวิํ อุปนิธาย ภควตา ปริตฺโต นขสิขายํ ปํสุ อาโรปิโต’’ติฯ

‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตกา เต สตฺตา เย มชฺฌิเมสุ ชนปเทสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย ปจฺจนฺติเมสุ ชนปเทสุ ปจฺจาชายนฺติ อวิญฺญาตาเรสุ มิลกฺเขสุ [มิลกฺขูสุ (สฺยา. กํ. ก.)] …เป.…ฯ ทุติยํฯ

3. ปญฺญาสุตฺตํ

[1133] … ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ปน อริเยน ปญฺญาจกฺขุนา สมนฺนาคตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย อวิชฺชาคตา สมฺมุฬฺหา…เป.…ฯ ตติยํฯ

4. สุราเมรยสุตฺตํ

[1134] … ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย สุราเมรยมชฺชปฺปมาทฏฺฐานา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย สุราเมรยมชฺชปฺปมาทฏฺฐานา อปฏิวิรตา…เป.…ฯ จตุตฺถํฯ

5. โอทกสุตฺตํ

[1135] … ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ถลชา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย อุทกชาฯ ตํ กิสฺส เหตุ…เป.…ฯ ปญฺจมํฯ

6. มตฺเตยฺยสุตฺตํ

[1136] … ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มตฺเตยฺยา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย อมตฺเตยฺยา…เป.…ฯ ฉฏฺฐํฯ

7. เปตฺเตยฺยสุตฺตํ

[1137] … ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เปตฺเตยฺยา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย อเปตฺเตยฺยา…เป.…ฯ สตฺตมํฯ

8. สามญฺญสุตฺตํ

[1138] … ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย สามญฺญา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย อสามญฺญา…เป.…ฯ อฏฺฐมํฯ

9. พฺรหฺมญฺญสุตฺตํ

[1139] … ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย พฺรหฺมญฺญา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย อพฺรหฺมญฺญา…เป.…ฯ นวมํฯ

10. ปจายิกสุตฺตํ

[1140] … ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย กุเล เชฏฺฐาปจายิโน; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย กุเล อเชฏฺฐาปจายิโนติ [อกุเล เชฏฺฐาปจายิโนติ (สฺยา. กํ.)] …เป.…ฯ ทสมํฯ

ปฐมอามกธญฺญเปยฺยาลวคฺโค สตฺตโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

อญฺญตฺร ปจฺจนฺตํ ปญฺญา, สุราเมรยโอทกา;

มตฺเตยฺย เปตฺเตยฺยา จาปิ, สามญฺญํ พฺรหฺมปจายิกนฺติฯ

8. ทุติยอามกธญฺญเปยฺยาลวคฺโค

1. ปาณาติปาตสุตฺตํ

[1141] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ปาณาติปาตา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย ปาณาติปาตา อปฺปฏิวิรตาฯ ตํ กิสฺส เหตุ? …เป.…ฯ ปฐมํฯ

2. อทินฺนาทานสุตฺตํ

[1142] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อทินฺนาทานา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย อทินฺนาทานา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ ทุติยํฯ

3. กาเมสุมิจฺฉาจารสุตฺตํ

[1143] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย กาเมสุมิจฺฉาจารา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย กาเมสุมิจฺฉาจารา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ ตติยํฯ

4. มุสาวาทสุตฺตํ

[1144] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มุสาวาทา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย มุสาวาทา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ จตุตฺถํฯ

5. เปสุญฺญสุตฺตํ

[1145] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ปิสุณาย วาจาย ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย ปิสุณาย วาจาย อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ ปญฺจมํฯ

6. ผรุสวาจาสุตฺตํ

[1146] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ผรุสาย วาจาย ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย ผรุสาย วาจาย อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ ฉฏฺฐํฯ

7. สมฺผปฺปลาปสุตฺตํ

[1147] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย สมฺผปฺปลาปา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย สมฺผปฺปลาปา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ สตฺตมํฯ

8. พีชคามสุตฺตํ

[1148] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย พีชคามภูตคามสมารมฺภา [พีชคามภูตคามสมารพฺภา (ก.)] ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย พีชคามภูตคามสมารมฺภา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ อฏฺฐมํฯ

9. วิกาลโภชนสุตฺตํ

[1149] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย วิกาลโภชนา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย วิกาลโภชนา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ นวมํฯ

10. คนฺธวิเลปนสุตฺตํ

[1150] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มาลาคนฺธวิเลปนธารณมณฺฑนวิภูสนฏฺฐานา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย มาลาคนฺธวิเลปนธารณมณฺฑนวิภูสนฏฺฐานา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ ทสมํฯ

ทุติยอามกธญฺญเปยฺยาลวคฺโค อฏฺฐโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ปาณํ อทินฺนํ กาเมสุ, มุสาวาทญฺจ เปสุญฺญํ;

ผรุสํ สมฺผปฺปลาปํ, พีชญฺจ วิกาลํ คนฺธนฺติฯ

9. ตติยอามกธญฺญเปยฺยาลวคฺโค

1. นจฺจคีตสุตฺตํ

[1151] …เป.… ฯ

‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย นจฺจคีตวาทิตวิสูกทสฺสนา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย นจฺจคีตวาทิตวิสูกทสฺสนา อปฺปฏิวิรตาฯ ตํ กิสฺส เหตุ…เป.…ฯ ปฐมํฯ

2. อุจฺจาสยนสุตฺตํ

[1152] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อุจฺจาสยนมหาสยนา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย อุจฺจาสยนมหาสยนา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ ทุติยํฯ

3. ชาตรูปรชตสุตฺตํ

[1153] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ชาตรูปรชตปฏิคฺคหณา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย ชาตรูปรชตปฏิคฺคหณา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ ตติยํฯ

4. อามกธญฺญสุตฺตํ

[1154] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อามกธญฺญปฏิคฺคหณา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย อามกธญฺญปฏิคฺคหณา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ จตุตฺถํฯ

5. อามกมํสสุตฺตํ

[1155] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อามกมํสปฏิคฺคหณา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย อามกมํสปฏิคฺคหณา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ ปญฺจมํฯ

6. กุมาริกสุตฺตํ

[1156] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อิตฺถิกุมาริกปฏิคฺคหณา [อิตฺถิกุมาริกาปฏิคฺคหณา (ก.)] ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย อิตฺถิกุมาริกปฏิคฺคหณา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ ฉฏฺฐํฯ

7. ทาสิทาสสุตฺตํ

[1157] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ทาสิทาสปฏิคฺคหณา [ทาสีทาสปฏิคฺคหณา (สฺยา. กํ. ปี.)] ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย ทาสิทาสปฏิคฺคหณา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ สตฺตมํฯ

8. อเชฬกสุตฺตํ

[1158] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อเชฬกปฏิคฺคหณา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย อเชฬกปฏิคฺคหณา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ อฏฺฐมํฯ

9. กุกฺกุฏสูกรสุตฺตํ

[1159] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย กุกฺกุฏสูกรปฏิคฺคหณา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย กุกฺกุฏสูกรปฏิคฺคหณา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ นวมํฯ

10. หตฺถิควสฺสสุตฺตํ

[1160] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย หตฺถิควสฺสวฬวปฏิคฺคหณา [หตฺถิควสฺสวฬวาปฏิคฺคหณา (สฺยา. กํ. ปี. ก.)] ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย หตฺถิควสฺสวฬวปฏิคฺคหณา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ ทสมํฯ

ตติยอามกธญฺญเปยฺยาลวคฺโค นวโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

นจฺจํ สยนํ รชตํ, ธญฺญํ มํสํ กุมาริกา;

ทาสี อเชฬกญฺเจว, กุกฺกุฏสูกรหตฺถีติฯ

10. จตุตฺถอามกธญฺญเปยฺยาลวคฺโค

1. เขตฺตวตฺถุสุตฺตํ

[1161] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เขตฺตวตฺถุปฏิคฺคหณา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย เขตฺตวตฺถุปฏิคฺคหณา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ ปฐมํฯ

2. กยวิกฺกยสุตฺตํ

[1162] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย กยวิกฺกยา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย กยวิกฺกยา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ ทุติยํฯ

3. ทูเตยฺยสุตฺตํ

[1163] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ทูเตยฺยปหินคมนานุโยคา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย ทูเตยฺยปหินคมนานุโยคา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ ตติยํฯ

4. ตุลากูฏสุตฺตํ

[1164] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ตุลากูฏกํสกูฏมานกูฏา ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย ตุลากูฏกํสกูฏมานกูฏา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ จตุตฺถํฯ

5. อุกฺโกฏนสุตฺตํ

[1165] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อุกฺโกฏนวญฺจนนิกติสาจิโยคา [อุกฺโกฏนวญฺจนนิกติสาวิโยคา (สฺยา. กํ. ปี. ก.)] ปฏิวิรตา; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย อุกฺโกฏนวญฺจนนิกติสาจิโยคา อปฺปฏิวิรตา…เป.…ฯ ปญฺจมํฯ

6-11. เฉทนาทิสุตฺตํ

[1166-1171] …เป.… เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เฉทนวธพนฺธนวิปราโมสอาโลปสหสาการา [สาหสาการา (ก.)] ปฏิวิรตา ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย เฉทนวธพนฺธนวิปราโมสอาโลปสหสาการา อปฺปฏิวิรตา ฯ ตํ กิสฺส เหตุ? อทิฏฺฐตฺตา ภิกฺขเว, จตุนฺนํ อริยสจฺจานํฯ กตเมสํ จตุนฺนํ? ทุกฺขสฺส อริยสจฺจสฺส…เป.… ทุกฺขนิโรธคามินิยา ปฏิปทาย อริยสจฺจสฺส’’ฯ

‘‘ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ โยโค กรณีโย…เป.… ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ โยโค กรณีโย’’ติฯ เอกาทสมํฯ

จตุตฺถอามกธญฺญเปยฺยาลวคฺโค ทสโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

เขตฺตํ กายํ ทูเตยฺยญฺจ, ตุลากูฏํ อุกฺโกฏนํ;

เฉทนํ วธพนฺธนํ, วิปราโลปํ สาหสนฺติฯ

11. ปญฺจคติเปยฺยาลวคฺโค

1. มนุสฺสจุตินิรยสุตฺตํ

[1172] อถ โข ภควา ปริตฺตํ นขสิขายํ ปํสุํ อาโรเปตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, กตมํ นุ โข พหุตรํ – โย วายํ มยา ปริตฺโต นขสิขายํ ปํสุ อาโรปิโต, อยํ วา มหาปถวี’’ติ? ‘‘เอตเทว, ภนฺเต, พหุตรํ, ยทิทํ – มหาปถวี; อปฺปมตฺตกายํ ภควตา ปริตฺโต นขสิขายํ ปํสุ อาโรปิโตฯ สงฺขมฺปิ น อุเปติ, อุปนิธมฺปิ น อุเปติ, กลภาคมฺปิ น อุเปติ มหาปถวิํ อุปนิธาย ภควตา ปริตฺโต นขสิขายํ ปํสุ อาโรปิโต’’ติฯ เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มนุสฺสา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย มนุสฺสา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.…ฯ ปฐมํฯ

2. มนุสฺสจุติติรจฺฉานสุตฺตํ

[1173] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มนุสฺสา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย มนุสฺสา จุตา ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ…เป.…ฯ ทุติยํฯ

3. มนุสฺสจุติเปตฺติวิสยสุตฺตํ

[1174] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มนุสฺสา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย มนุสฺสา จุตา เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.…ฯ ตติยํฯ

4-5-6. มนุสฺสจุติเทวนิรยาทิสุตฺตํ

[1175-1177] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มนุสฺสา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย มนุสฺสา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ…เป.… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.…ฯ ฉฏฺฐํฯ

7-9. เทวจุตินิรยาทิสุตฺตํ

[1178-1180] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เทวา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย เทวา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ…เป.… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.…ฯ นวมํฯ

10-12. เทวมนุสฺสนิรยาทิสุตฺตํ

[1181-1183] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เทวา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย เทวา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ…เป.… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.…ฯ ทฺวาทสมํฯ

13-15. นิรยมนุสฺสนิรยาทิสุตฺตํ

[1184-1186] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย นิรยา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย นิรยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ…เป.… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.…ฯ ปนฺนรสมํฯ

16-18. นิรยเทวนิรยาทิสุตฺตํ

[1187-1189] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย นิรยา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย นิรยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ…เป.… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.…ฯ อฏฺฐารสมํฯ